Kulak eğitiminde aralıkların neden bu kadar gerekli bir konu olduğunu merak etmiş olabilirsiniz.
Intervaller yani aralıklar, genellikle müzisyenlerin kulak eğitimi ile ilk karşılaştıkları ve müzik dinleme becerilerini geliştirmek için odaklandıkları, egzersizler yaptıkları bir alandır.
NEDEN KULAK EĞİTİMİ YAPMALIYIZ?
Kulak eğitiminin neden gerekli olduğunu anlamamız için öncelikle en basit yoldan intervallerin ne olduğuna bir bakalım.
INTERVAL NEDİR?
Interval iki ses perdesi arasındaki uzaklıktır.
Örnek vermek gerekirse iki sesi ele alalım. İki notayı art arda çaldığımızda seslerin aynı duyulmadığını, uzaklık olduğunu ve birinin daha yakın ya da uzak olduğunu hemen fark ederiz.
Bu uzaklığı ölçerken bu uzaklıklara farklı isimler veririz.
Ses aralıklarını seslerin uzaklığını ölçecek bir mezura ya da cetvel gibi düşünebilirsiniz.
Bu aralıklar şu şekilde sıralanır.
P1 – Örnek: A – A
m2 – Minor 2nd – Örnek: A – Bb
M2 – Major 2nd – Örnek: A – B
m3 – Minor 3rd – Örnek: A – C
M3 – Major 3rd – Örnek: A – C#
P4 – Perfect 4th – Örnek: A – D
TT – Tritone – Örnek: A – Eb
P5 – Perfect 5th – Örnek: A – E
m6 – Minor 6th – Örnek: A – F
M6 – Major 6th – Örnek: A – F#
m7 – Minor 7th – Örnek: A – G
M7 – Major 7th – Örnek: A – G#
P8 – Octave – Örnek: A – A
Şimdilik tüm bu isimler için endişelenmeyin! Sadece perdede belirli mesafelere atıfta bulunmak için kullandığımız kelimeler olduklarını unutmayın. Tıpkı dil öğrenir gibi pratik yaptıkça aralıklar içselleşecektir.
Müzik boyunca aralıkların önemli olmasının büyük bir nedeni vardır. Aralıklar ses perdelerinin yapı taşlarıdır. Aralıkların ne olduğunu ve ses perdesi hissinizi geliştirmek için ne kadar önemli olduğunu bildiğiniz halde, kulak egzersizi ile aralıklarının bulunmasının müzikte size tam olarak nasıl yardımcı olacağını merak ediyor olabilirsiniz. İlk ve en belirgin neden, kulak eğitiminin müzikteki aralıkları belirlemenize izin vermesidir. Bir çift nota duyduğunuzda, aralığı tanıyabileceksiniz ve böylelikle seslerin ne kadar uzakta olduklarını anlayabileceksiniz. Bu sayede duyduğunuz bir şarkının melodisini, rifflerini hatta akorlarını duymaya başlayacak ve kendiniz çıkarmaya başlayacaksınız.
Çalmak istediğiniz enstrümanı elinize aldığınızda genellikle ilk önce kafanızdan çalmak istediğiniz bir melodi geçer. Fakat bu melodiyi enstrümanınızla çalabilmek için daha fazlasını bilmek gerekir. Hangi notanın çalınacağı ve ardından gelebilecek notaların ne kadar uzak ya da yakın olduğu. Bu deşifreleme işleminden sonra melodiyi enstrümana daha rahat aktarabiliriz.
Bu yöntem besteciler için de geçerlidir. Aralıkları içselleştirmiş birbirinden ayırt edebilen bir müzisyen enstrüman üzerinde deneme yanılma yapmadan oluşturmak istediği müziği temsil eden notaları yazabilir. Bu nedenle aralıkları kulakla tanımak, ayırt etmek bu konuda yardımcı olacaktır. Intervallerle kulak eğitimi bir kulak eğitimi biçimidir, bu nedenle mevcut diğer notalara dayanarak notaları tanıma yeteneğinizi geliştirir.
BU NE ANLAMA GELİYOR?
Bu, bilinmeyen notaların karmakarışık bir halini duymak yerine, tüm notalar arasındaki ilişkileri tanıyabileceğiniz anlamına gelir. Örneğin, hangi perdenin içinde olduğunuzu veya bir şarkıda hangi akorların bulunduğunu biliyorsanız, diğer tüm akorları sadece kulaktan çıkarabilirsiniz.
Melodinin hangi notayla başladığını biliyorsanız, diğer tüm notaları sadece ses perdesini bularak çalışabilirsiniz.
Doğaçlama için de hayati önem taşır.
Çünkü intervaller, kafanızda duyduklarınızı enstrümanınızda çaldıklarınızla ilişkilendirmenize ve müzikal doğaçlamalarınızı istediğiniz yere götürmenize olanak tanır.
BÖLÜM 2
Bu sefer yukarıda isimlerini verdiğimiz ses aralıklarını gitar üzerinde bulalım.
Her bir aralığı size hatırlatacak ve kulağınızda yer edinecek birkaç şarkı örneği bulalım. Aynı örneği siz de bildiğiniz şarkılarla bağlayabilirsiniz.
Öncesinde bu aralıkları teker teker çalmayı, seslendirmeyi unutmayın.
Bu aralıkların her biri için aşağıda temsil ettiği birkaç şarkının listesini yaptık.
Aralıkları çalışırken o aralıkların kullanıldığı şarkıları hatırlamaya ve seslendirmeye çalışın.
Under Pressure şarkının bas melodisi P4 aralığı için mükemmel bir örnektir. Bu durumda P4 aralığı çalışırken bu melodiyi sürekli kafanızda çalın. Hata yapma oranınız fazlasıyla düşecektir.
Aşağıda belirtmiş olduğumuz şarkılara benzer şarkılar bulabilirsiniz. Listeyi oluştururken mümkün olduğunca basit çok bilinen ve akılda kalıcı melodiler seçtik. Kendi listenizi oluştururken sadece müzisyen ve gruplardan değil, film, oyun, dizi müziklerinden de yola çıkabilirsiniz. Unutmayın çok basit ve sade olmalı.
Yazının sonunda bazı şarkıların linklerini ve intervallerin kullanıldığı kısımlarını işaretledik. Linklerden ulaşabilirsiniz.
BÖLÜM 3
ÇALIŞIRKEN UYGULAMANIZ GEREKEN TAVSİYELER
Notalar arasındaki aralıkları tanıyarak, bir sesin diğerinden ne kadar uzakta olduğuna karar verebilirsiniz.
“Bu nota, bu notun üzerinde P5 gibi geliyor, bu yüzden ilk not C ise, ikincisi G olmalıdır”
Bu süreç işe yarıyor, ancak sadece başlangıç aşaması. Aralıkları tanımada hızlandıkça, tüm bu süreç boyunca bilinçli olarak düşünmenize gerek kalmayacak noktaya kadar hızlı ve kökleşmiş hale gelir. Gerekli zihinsel çerçeveyi oluşturduğunuz ve duyduğunuz notalar, siz onları duydukça zihninizde yer edinir.
Bu şekilde ses perdelerinin mesafelerini yargılayabilmek gerçekten heyecan verici bir etkiye sahiptir: melodileri ve armonileri daha net duyacaksınız. Notalar arasındaki boşlukların daha keskin bir şekilde farkında olduğunuz için, kulağınız nota gruplarını çok daha büyük bir hassasiyetle duymaya başlar. Daha önce karmakarışık bir not bulanıklığı olarak duymuş olacağınız şeyleri, şimdi tek tek notlar olarak duymaya başlıyorsunuz.
Daha net duymanın yanı sıra, bu aynı zamanda duyduğunuzu anlamanıza da yardımcı olur.
Örneğin, sadece “güzel yumuşak bir akor” duymayacaksınız, bunun bir M3,M7 ve P5 olduğunu duyacaksınız. Bu tür müzikal zeka, müziği yazıya dökmek veya kulaktan çalmak için önemli bir adımdır!
TEORİYİ HAYATA GEÇİRİN
Müzisyenlerin aralıklarla ilk karşılaştıkları yerlerden biri de müzik teorisi kitaplarıdır. Farklı aralıkların sadece isimlerini öğrenmek. Biraz angarya. C’nin üstündeki büyük üçte biri E’dir. Bir G üzerindeki mükemmel beşte bir D #… Ve bu böyle devam eder. Bunun yerine duymayı deneyin. Her aralıkların farklı karakteristik özellikleri vardır ve her yerde aynıdır. Bu ses aralıklarını duymaya ve ayırt etmeye başlarsınız Bu, teori kitaplarının çok ötesinde bir anlam ve öneme sahiptir. Ama birçok müzisyen bu keşfi asla yapmaz ve aralıklı kulak eğitiminin faydalarını tamamen kaçırır.
OYUN OYNAYIN
Yukarıda vermiş olduğumuz listeden yola çıkalım. Çoğu çocukluğumuzda duyduğumuz artık yer etmiş, asla unutmayacağımız şarkılardır.
Her bir aralığı bir şarkıyla tanımlamaya başladığımızda daha kolay bağlantı kurar, duygusunu daha kolay hissedebiliriz.
Dünyada en çok söylenen şarkı ‘Happy Birthday to You’ bu şarkının ilk iki notasını ele aldığımızda M2 aralığı olduğunu biliriz. Bu şarkı sayesinde M2 aralığını unutmamız ve kafamızda bu melodinin oluşmasına engel hiçbir şey kalmamış olur. Bu yöntemi diğer aralıklarda da uygulayabilirsiniz.
SORGULAYIN VE SESLİ DÜŞÜNÜN
Her ne çalarsanız çalın o şarkının ya da bir bölümünün her bir melodisini, her bir riffini ya da her bir akor değişimini duymaya çalışın ve sorgulayın. Önceden belirttiğimiz gibi TAB yönteminin faydalı yönleri olduğu gibi zararlı yönleri de vardır. Sorun, nasıl kullanılacağını bilmemektir. Sadece görerek, sorgulamadan ve duymadan bir şarkıyı çalmak yerine bazı kısımlarını kulaktan bulmaya çalışın. Deneme yanılmayla seslere daha da duyarlı olacaksınız. Her çaldığınız nota gruplarının ilişkisini tanımlamaya çalışın ve o müziğin altında yatan teoriyi keşfedin. Bu yöntem ileride doğaçlama yapmanızda ve şarkı yazımında size yardımcı olacaktır.
İyi çalışmalar!
İlgili Linkler:
Sweet Child O’ Mine (bass intro)
